ရုရှားနိုင်ငံ-နိုင်ငံသားအခွင့်အရေး

အစိုးရ၏၁၉၉၃၏ကျယ်ပြန့်တို့ပါဝင်သည်ပြဋ္ဌာန်းမခံအရပ်ဘက်နှင့်လူ့အခွင့်အရေးရုရှားရဲ့။ သို့သော်၊ကၤာအတွက်ပြစ်မှုဆိုင်ရာတရားစီရင်ရေးစနစ်နှင့်အခြားအစည်းဆိုင်ရာအားနည်းချက်များရှိသည်နှောင့်နှေးကိုက်ညီပွဲတော်တို့၏ပြဋ္ဌာန်းချက်များ။ အစိုးရထူထောင် ကျယ်ပြန့်-အထိအရပ်ဘက်နှင့်လူ့အခွင့်အရေးနှင့်လူမှုရေးအာမခံ၊အများအပြားကျန်ရစ်သောစက္ေတည်းသို့မဟုတ်နှစ်လယ်ပိုင်းတွင် ၁၉၉၀။ လူမှုရေးအာမခံချက်ခဲ့ကြရန်ခက်ခဲတွေ့ကြောင့်ရုရှားရဲ့ကျန်ရှိနေသောစီးပွားရေးအကျပ်အတည်း။ ထိုကဲ့သို့သောအာမခံထည့်သွင်းဖို့အခွင့်အနိမ့်ဆုံးလုပ်အားခွင့္လူမႈဖူလံုေရးအတြက္မိသားစု၊အမေ၊အဘတို့၊သားသမီး၊ကုန္သြယ္လုပ္ငန္း၊နှင့်အသက်ကြီး။ အကွယ်အမဲ့လူနှင့်လက်ျာမှဘေးကင်းလုံခြုံနှင့်သန့်ရှင်းရေးဆိုင်ရာအလုပ်ပတ်ဝန်းကျင်မှာလည်းထင်ရှားသည်။ ညာဘက်မှအိုးအိမ်အာမခံအပါအဝင်၊အခမဲ့သို့မဟုတ်တန်ဖိုးနည်းအိမ္ရာအဘို့ငတ်မွတ်သောသူတို့ကိုလူနှင့်အခြားသူများ။ ညာဘက်မှအခမဲ့ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုနှင့်အလယ်တန်းအဆင့်ပညာရေးအစကိုထောက်ခံ၊အများမှအတိအယက်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ။ ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်အတွက်အသိအမှတ်ပြုစီးပွားရေး၏ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးထိုကဲ့သို့သောကျယ်ပြန့်၍ပြည်နယ်လူမှုရေးအာမခံချက်များ၊ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဖုန်းခေါ်ဆိုမှုများအတွက်အရွယ်ရောက်ပြီးကလေးများအတွက်စောင့်ရှောက်မှုမသန်စွမ်းမိဘများအကွယ်များ၏ပုဂ္ဂလိကအလှူနှင့်အာမခံလုပ္ငန္း၊သောတားမြစ်သို့မဟုတ်လျော့အောက်ယက် ။ တန်းတူညီမျှဥပဒေအရာ၌အကြင်မခွဲခြားဘဲများလိင်၊လူမျိုး၊နိုင်ငံသား၊ဘာသာ၊အမျိုးသားရေးဇာစ်မြစ်၊အိမ်ခြံမြေနှင့်အလုပ္အကိုင္၊နိုင်ငံရေးလေ၊အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်အများပြည်သူအတွက်အသင်းအဖွဲ့များ၊နှင့်အခြားဂုဏ်တော်များနှင့်အခြေအနေ။ လွတ်လပ်ခွင့်၏ဘာသာရေးနှင့်သြတ္တပ္ပစိတ်သည်ကိုထောက်ခံ၊အစားထိုးဖို့စစ်ရေးဝန်ဆောင်မှုအဖြစ်လက်ခံပေမဲ့၊မတရားအတွက်အင်အားမဟုတ်သလိုစစ်ရေးလေ့အကျင့်ရှိပါတယ်ကိုထောက်ခံအဆုံးစွန်သောဌာန်း။ တစ်ဦးချင်းသီးသန့်ကာကွယ်ထားသည်၊စာပေးစာယူနှင့်အခြားဆက်သွယ်ရေးနှင့်အိုးအိမ်။ နိုင်ငံသားအခွင့်အများမှာကိုထောက်ခံအပါအဝင်၊မှန်ကိုသုံးပါရန်ဘာသာစကားတစ်ခုထက်အခြားရုရှားအတွက်ဆက်သွယ်ရေးနှင့်ပညာရေး။ ဖွဲ့စည်းပုံအထုပ္ပတ္တိလွတ်လပ်ခွင့်၏ပြည်တွင်းရေးနှင့်နိုင်ငံခြားခရီးသွားနှင့်လက်ျာတဦးကိုရွေးချယ်ဖို့နေရာ၏။ တယောက်မျှမရှိစေခြင်းငှါပယ်သို့မဟုတ်ပြည်ပမှရုရှား။ အစိုးရများ၏အကိုထောက်ခံ၊ဆင္ဆာတားျမစ္သည္။ လူအခွင့်အရေးရှိဖို့စုဝေး နှင့်ကျင်းပရန်ငြိမ်းချမ်းစွာအစည်းအဝေးနှင့်ဆန္ဒပြပွဲများ၏အားလုံးအမျိုးအစားများ။ တို့ကိုပိုင်ဆိုင်ရန်အခွင့်၊ များဖယ်ရှားရှင်းလင်းရေး၊အရွက္ကြဲျပုဂ္ဂလိကပိုင်ဆိုင်မှုအပါအဝင်၊ပြည်၊အကိုထောက်ခံပြီး၊ပုဂ္ဂလိကပိုင်ဆိုင်မှုအဖြစ်မည်မဟုတ်ပါ မှလွဲနှင့်အတူအပြည့်အဝလျော်ကြေး။ ဆင္ႀအာမခံချက်နိုင်ငံသားအခွင့်အတွက်သာအကန့်သတ်အပေါ်သို့ဥပဒေရေးရာဌာန္း၏ဒေသခံတစ်ဦးသို့မဟုတ်အမျိုးသားရေးပြည်နယ်၏အရေးပေါ်။ ပင်တစ်ပြည်နယ်အတွက်အရေးပေါ်အ၊သို့သော်၊အစိုးရပြဋ္ဌာန်းသောအဘယ်သူမျှမတဦးတည်းဖြစ်စေခြင်းငှါညှဉ်းပန်းနှိပ်သို့မဟုတ်ငြင်းတရားလက်ပေမယ့်၊တစ်ခုချင်းစီတင်နိုင်ပါစေေထားျကာလဖြစ်ခြင်းမပါဘဲတရားစွဲဆို။ အမှန်္နိုင်ငံသားများအတွက်တိုင္းရင္းသားရုရှားမှာနေထိုင်ခဲ့တဲ့အနီးပြည်ပ(အခြားယ့်ဖန္တီးထားပါ၏ဗီယက်ပြည်ထောင်စု)ျဖစ္သည္။ ယူဆချက်၊ထိုကဲ့သို့သောအချိန်မှာလည်းတည်ရှိများ-ရုရှားရှိရုရှားနိုင်ငံ။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံလည်းပါဝင်သည်အပေါင်ရုရှားကာကွယ်လိမ့်မည်၎င်း၏နိုင်ငံသားများပြည်ပ။ သို့သော်၊အများဆုံးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ပြည်သူများ၏လွတ်လပ်သောနိုင်ငံများရှိခုခံရုရှားရဲ့တောင်းဆိုသူတို့နားတော်မူတိုင္းရင္းသားရုရှားထိုကဲ့သို့သောဆာင္တာမ်ားနိုင်ငံသားအဖြစ်၊ဒါကြောင့်အပေါ်တစ်ဦးချိုးဖောက်သူတို့ ဋ္ဌ(ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှု။ ၃)။ ကြီးမားသောမြို့ပြနှင့်လူ့အခွင့်အရေးဖောက်ခဲ့ကြကျူးလွန်ၼ အားဖြင့်ရုရှားစစ်တပ်ယူနစ်အဖြစ်ဖြင့်ချေ ၊ရလဒ်အတွက်ထောင်သောင်းချီသေဆုံးမှုနှင့်ဒဏ်ရာနှင့်အစဥ္တြင္ထက်ပိုပြီး ၃၀၀၊၀၀၀။ တရားဝင်လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်လေ့လာရေး၏ပဋိပကၡဩစတြေး ၁၉၉၅ ခုနှစ်တွင်အခါပြည်နယ် ပယ်ချလူ့အခွင့်အရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားဂေး အဖြစ်၎င်း၏အလက္ဆုိင္ရာအတွက်လူ့အခွင့်အရေး။ ခဲ့သောကြောင့်သူ၏နိယာ၏ရုရှားစစ်ဘက်နှင့်ရဲတပ်ဖွဲ့ယန္တ ။ ရေးအတွက်နိုင်ငံတော်သမ္မတနှင့်လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်အတွက်ဇန်နဝါရီ ၁၉၉၆၊အာက္လႈပ္ရွား ၏ဟုတ္တဲ့တပ္မေတာ္သားအပေါ်လူ့အခွင့်အရေးအတွက် နှင့်ရုရှားနိုင်ငံတစ်လျှောက်လုံး။ အမွတ္၏ပုံအလားတူအရပ်အမောင်းခဲ့ပြည့်စုံ ရဲ့အနေအထားဖြစ်၏နှစ်လယ်ပိုင်း-၁၉၉၆။ အဆိုအရရုရှားရဲ့ ၁၉၉၃ ခခံဥပေဒ၊အသေဒဏ်သက်ဆိုင်သည်အချို့သောပြစ်မှုများ'အထိ၎င်းတော်အားဖြင့်ဖက်ဒရယ်ဥပဒေ။ သော်လည်းနှစ်စဉ်ရေအကွပ် သတင်းများအခဲအားဖြင့်နှစ်လယ်ပိုင်း-၁၉၉၆၊ကျန်းမာရေးမှာရုရှားရဲ့ကြီးထွားလာပစ္မႈလှိုင်းအသေဒဏ်တစ်နိုင်ငံရေးအရအထိခိုက်မခံပြဿနာ။ ဘယ်မှာကိစ္စများတွင်သေဒဏ်စေခြင်းငှါလိမ်း၊မန္က်ည္းအာမခံချက်သည်အမှန်အားဖြင့်ရုံးတင်စစ်ဆေးဖို့ဂျူပေမယ့်၊ဒီပြဋ္ဌာန်းသာတစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအတွက်အင်အားအလယ်-၁၉၉၀(ပုံကိုကြည့်ပါစနစ်အကျင့်ကိုကျင့်။ ၁၀)။ အခြေအနေများ၊ရုရှားနိုင်ငံရဲ့အဝင်ရောက်ခြင်းများမှအခြားသောဥရောပ(ခက္ဆစ္)၊ထိုသို့အောင်မြင်အတွက်ဇန်နဝါရီ ၁၉၉၆၊ကိုယ်တော်၏အသေခံခြင်းအပြစ်ဒဏ်သုံးနှစ်အတွင်း။ ကြီးင္ငံတကာဖိလိမ်းသို့မျက်နှာအဆုံးသတ်နှစ်ဦးစလုံးမီနှင့်အပြီးရုရှားအတည်ပြုခဲ့သည်ကောင်စီအဖွဲ့ဝင်အဖြစ်။ အမျိုးအစားအားလုံးကိုပြစ်မှု၊ပြစ်ဒဏ်မပါဘဲရုံးတင်စစ်ဆေးနှင့်တရားစွဲဆိုဟောင်းပို့စ်ရေးတားမြစ်ကြသည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံလည်းအရက်ဆိုင်နှင့်အခြား'ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သို့မဟုတ်အရှက်'ကုသမှုနှင့်ပြစ်ဒဏ်။ င္ငံသားခံဆန့်ကျင်ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးစိတ္ထင္တုိင္းဖမ္းဆီးမႈေတြမပါဘဲတရားဆုံးဖြတ်ချက်၊သူတို့မဖြစ်စေခြင်းငှါအဘို့အကိုကျင်းပရန်ထက်လေးဆယ်ရှစ်နာရီမပါဘဲတရားစွဲဆိုခံရ၊မှလွဲ။ ပြည်နယ်၏အရေးပေါ်။ သို့သော်၊ဤဥပဒေပြဋ္ဌာန်းခဲ့တိုက်ရိုက် အားဖြင့် ရဲ့ ၁၉၉၄ မိန့်တော်အပေါ်တိုက်ဖျက်ရာဇဝတ်မှု၊ခွင့်ပြုသောရဲတပ်ဖွဲ့မှခားႏိုင္ငံေပုဂ္ဂိုလ်များသံသယဝင်ရာဇဝတ်မှုအဖြစ်တာအဖြစ်အရက်သုံးဆယ်ပတ်လုံးအပြစ်မှုဆိုင်ရာတာဝန်ခံနှင့်အသုံးပြုခွင့်မရှိဘဲရှေ့နေ။ ဤအမိန့်တော်အသုံးပြုခဲ့သည်ကျယ်ပြန့်ပြီး ၁၉၉၅ ခုနှစ်မှခားႏိုင္ငံေပုဂ္ဂိုလ်မပါဘဲတရားခွင့်ပြုချက်ထက်ကျော်လွန်ဏာအမြင့်ဆုံးကာလ။ ရုရှားလူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်အစီရင်ခံ ၁၉၉၅ ကြောင်းအနည်းငယ်အခ်ဳပ္က်သူသတိပြုမိ၏သူတို့ရဲ့အခွင့်အရေးနှင့်စော၏ဖောက်ခဲ့ကြမှဘာသာရပ်ရိုက်နှက်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေ၊ကခြောက်ဖြစ်ရပ်များ၏ဖမ်းခဲ့ဖို့မေတ္တာတရားအတွက် ၁၉၉၅၊နှင့်တရားလွတ်တစ်ခု၏ခြောက်ခုအတွက်တို့အပေါ်အခိုင်ခိုင်လုံလုံလုံလောက်သက်သေအထောက်အထားသို့မဟုတ်ဖောက်လုပ်ထုံးလုပ်နည်း(ပြစ်မှုဆိုင်ရာဥပဒေျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို ၁၉၉၀။ ၁၀)။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၊တရားစာေၾကာင္းမ်ားမည်အလိုက်အဆင့်မြင့်တရားရုံး၊မေလဆုံးဖြတ်ချက်အစိုးရ၏ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါမှာအားလုံးအဆင့်ဆင့်။ ထိုအင်္ဂါအမည်တရားစွဲပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများဖြစ်ပေါ် ဖြင့်အရေးယူသို့မဟုတ် ။ ခံ၊လူအပေါင်းတို့သည်နိုင်ငံသားများဖြစ်ကြောင်းအာမခံမိမိတို့အနေ့၌တရားရုံး၊အခွင့်အရေးရှိရွေးချယ်ဖို့သူတို့ရဲ့ကိုယ်ပိုင်ကာကွယ်ရေးထုတ္မေျ၊သို့မဟုတ်ထောက်ပံ့ပေးစေခြင်းငှါနှင့်အတူအခမဲ့ဥပဒေရေးရာအကြံပေးလိုအပ်သောလျှင်။ ဥပဒေရေးရာအကူအညီတောင်းဆိုနိုင်သည်မှအစောဆုံးအချိန်တွင်လူတစ်ဦးသည်သိမ္းတွင်နေရာချခြင်း၊ချုပ်နှောင်ခြင်း၊သို့မဟုတ် ၊အပြောင်းအလဲတစ်ခုမှယခင်အလေ့အကျင့်မြတ်တစ်ဦးချင်းစီအစဥ္ကထုတ္မေျသာအပေါ်သို့ခြင်းတရားဝင်တရားစွဲဆိုခံရပြီးနောက်စစ်ဆေး။ အနည်းငယ်နိုင်ငံသားဖြစ်ကြောင်းသတိပြုမိသည်ဤအခွင့်၊သို့သော်။ လူတစ်ဦးအဖြစ်ယူဆအပြစ်မဲ့သက်သေပြချက်မှီတိုငျအောပြစ်၊ဒါပေမယ့်ဘယ်မှာဂျူစမ်းသပ်မှုတွေမပေါ်ပေါက်ႀယေဘုယျအားဖြင့်မျှော်လင့်ကြသည်ကိုသက်သေပြဖို့သူတို့ရဲ့အပြစ်ထက်ဆန့်ကျင်သူတို့ကိုယ်သူတို့ခုခံကာကွယ်ရှေ့နေ'ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုသက်သေပြဖို့သူတို့ရဲ့အပြစ်ရှိတယ်။ ဘယ်မှာကိစ္စများတွင်အကြောစီရင်တိမ်းဝါကျ၊ပျမ်းမျှနှုန်း၏ခံယူချက်ကိုပိုပြီးထက် ၉၉ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပြီးတစ် ၈၄ ရာခိုင်နှုန်းခံယူနှုန်းအတွက်ဂျူစမ်းသပ်မှု။